Een goede kop koffie is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. We staan ermee op, het helpt ons de moeizame dagen door en daarnaast is niets zo gezellig als samen genieten van een koffiemoment. We bieden bij Koffiemarkt tientallen verschillende koffies aan, maar waar komen al die bonen vandaan?
De koffieplant
De meest gebruikte soorten koffie in blends komt van de Coffea arabica en de Coffea robusta. De smaak en kwaliteit van andere soorten als de liberica of de excelsa is simpelweg niet goed genoeg voor het grote publiek. Ongeveer 60 procent van alle koffie de we drinken bestaat uit arabica bonen en slechts 40 procent uit robusta. Maar koffiebonen groeien niet drinkbaar aan de plant, daar gaat een uitgebreid groei- en oogstproces aan vooraf. Koffieplanten groeien alleen op de zogenaamde koffiebelt van de wereld, dit is de grond rond de evenaar waar de omstandigheden perfect zijn voor het verbouwen van koffie. Alles klopt; temperatuur, luchtvochtighed, grond, klimaat. Deze koffiegordel ligt globaal tussen de 25ste noorderbreedtegraad en rond de 30ste zuiderbreedtegraad.
In de bloem van een koffieplant groeit een vrucht. Het duurt ongeveer 6 tot 9 maanden tot deze koffiebes rijp is om geplukt te worden. Over het algemeen worden deze bessen één keer per jaar geoogst, maar door de vochtigheid van de planten kan het zijn dat ze meerdere keren per jaar bloeien. Dat verklaart waarom er aan één tak vruchten kunnen groeien in verschillende rijpheidsstadia. Het komt vrijwel nooit voor dat alle bessen tegelijk rijp en plukklaar zijn, daarom is de manier van oogsten ook zo belangrijk. Alleen door koffiebonen met de hand te plukken, weet je zeker dat je alleen rijpe bessen oogst.
Arabica en robusta
Wanneer we het over koffie hebben, gaat het vaak over de vruchten van een specifieke boom: de Coffea arabica. Dit is de boon waarvan elk jaar de grootste aantallen koffie van worden geproduceerd. Wereldwijd zijn er meer dan 120 verschillende soorten koffieplanten, maar er is maar één andere plant die bijna net zo veel koffie oplevert en dat is de Coffea canephora. De boon van deze plant kennen we als robusta. De arabica- en robustabonen hebben beide herkenbare eigenschappen, we zetten de verschillen voor u op ene rijtje.
Arabica vs. Robusta
Arabica:
Coffea Arabica
Oorsprong:
Ethiopië & Jemen
Kenmerken:
• Moeilijke oogst, dus kleine opbrengst
• Laag cafeïnegehalte
• Twee keer hoger suikergehalte dan robusta
• Licht bitter, noten, chocolade, fris en zoetig
Uiterlijk:
• Rond, lopen spits toe
• Kleur varieert van geelachtig, groengrijs tot blauwgrijs
Robusta:
Coffea Canephora
Oorsprong:
Centraal en West-Afrika & Ethiopië
Kenmerken:
• Makkelijk om te telen, dus grote opbrengst
• Hoog cafeïnegehalte
• Hoog in antioxidanten
• Bitter, aards, sterk
Uiterlijk:
• Kleiner, ronder en iets zwaarder dan arabica
• Vaak bruingroen van kleur
De branding
Hoewel onbewerkte bonen eigen eigenschappen hebben, ontwikkelt de uiteindelijke smaak zich pas na het branden van de bessen. Dit gebeurt na het oogsten en drogen maar vóór het malen van de bonen. Groene koffiebonen hebben weinig tot geen smaak, pas nadat de bonen zijn gebrand krijgt de koffie zijn eigen aroma, geur, smaak en kleur. Voor elke soort koffie en boon verschilt het brandproces, voor een lungo is dit bijvoorbeeld anders dan een espresso.
De temperatuur in een brander is gemiddeld 220 graden Celcius, door het toevoegen van koude bonen daalt de temperatuur naar 150 graden. Het is aan de koffiebrander de temperatuur dan zo snel mogelijk omhoog te krijgen zodat het vocht uit de boon verdampt. De groene koffiebonen verliezen hierdoor langzaam hun kleur, vocht en zelfs 15 á 20 procent van hun gewicht. Hoe hoger de temperatuur, hoe groter de boon. Net als bij popcorn zal de boon op een gegeven moment knappen, dit is de zogenaamde ‘kraak’ (crack). Dit is het moment waarop de boon bruin kleurt en drinkbaar wordt.
Lekker is de koffie op dit moment nog niet! Hij zal vooral zuur smaken, pas na verloop van tijd zal de koffie zoeter gaan smaken. Het is de verantwoordelijkheid van de koffiebrander om de koffie precies lang genoeg te branden voor de perfecte smaak. Een lichte gebrande koffieboon heeft een frisse en fruitige aroma. Is de kleur van de boon donkerder, dan is de smaak sterk en bitter.
Heeft u nog meer vragen over koffie? Laat het ons weten per mail en wie weet beantwoorden uw vraag die de volgende keer.